İŞ HUKUKU NEDİR?

İş hukuku işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı işçi ve işverenin birbirine karşı olan sorumluluklarını ve haklarını net bir şekilde ortaya koyar. İş hukuku, işçinin hizmet akdi ile başlarken, bu akdin sona erdirilmesi de iş hukukunu kapsar.

Temelde işe alım ve işten çıkarma, işçi ücretleri, çalışma koşulları gibi konuları ele alır. İşçi ve işveren arasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görür ve sonuca bağlanmaya çalışılır.

İş hukuku sadece işçi ve işveren ilişkilerini düzenlemekle kalmaz. Ayrıca işçi ve işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu, çalışma Bakanlığı, sendikalar, işçi ve işveren dernek ve vakıflar ile olan ilişkilerini düzenler.

İş hukukunun niteliği ise hala tartışmalı bir konudur. Görünürde özel hukuk dalı olan iş hukukunun, iş yaşamında devletin hissedilir bir ağırlığı ve zaman zaman müdahalesi olması nedeniyle kamu hukukuna yaklaştığı noktalar da vardır. Bu nedenle iş hukukunun karma bir hukuk dalı olduğu tezi daha çok savunulmaktadır.

İş hukuku bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku olarak ikiye ayrılmaktadır.

İŞ HUKUKU DAVALARI

İş hukuku temelde çalışma hayatını düzenleyen kanunların bütünüdür. İş ve çalışma yaşamını düzenleyen bu hukuk dalı öncelikle işçi ve işveren arasındaki ilişkileri ele alır ama aynı zamanda iş ve işçileri ilgilendiren sendikalar, SGK, dernekler gibi pek çok kurumla da bağlantılıdır.

İş hukuku davalarının en bilinen türleri işçi tazminatları ve işten çıkarmalar sonucunda ya kıdem tazminatı ya da işe iade davalarıdır. İş hukuku davaları Türkiye’de en çok açılan davalar arasında ilk sırada yer almaktadır.

2003 yılında 1475 sayılı kanunun yerine yürürlüğe 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre oluşan iş hukukunun pek çok farklı hukuk dalı ile yakından ilgilisi vardır.

BİREYSEL İŞ HUKUKU :

Sendikalı olmayan işçiler ve işverenleri arasındaki ilişkileri düzenleyen alandır. İşçinin ücreti, toplam çalışma saati gibi çalışma koşulları, prim ve ikramiye gibi ek ücretler, çocuk yardımı benzeri sosyal haklar, işten ayrılma ve tazminat gibi haklarını kapsar.

TOPLU İŞ HUKUKU

İşveren ile işçiyi temsil eden sendika arasındaki ilişkileri düzenleyen iş hukuku kısımdır. Daha büyük işletmeler için geçerlidir. Sendikaya üye olma, sendikal hakkın gereği toplu sözleme yapma, sendika kurma gibi daha geniş çerçeveli konuları kapsar. İşçiler üye oldukları bu sendikalar aracılığı çalıştıkları yerin yönetimine katılabilirler.

İş Hukuku genel olarak işçi haklarını gözeten bir hukuk dalıdır. Özellikle tereddütlü durumlar söz konusuysa hüküm genellikle işçi lehine olmaktadır.  Bunun anlamı iş hukukunda ilke olarak ispat etme sorumluluğunun iddia sahibinde değil, işverende olmasıdır.

Öte yandan iş hukuku işçiye de işverene de bazı sorumluluklar yüklemektedir. İşçi ve işveren söz konusu bu sorumluluklarını yerine getirdikleri takdirde belli haklara sahiptirler. İşverenin işçiye karşı ilk sorumluluğu “ücret ödeme borcu” dur. İşçi ile işveren arasında yapılan sözleşme ile belirtilen ücret tam olarak ve zamanında işveren tarafından ödenmek zorundadır. Ödeme mutlaka para ile yapılmalıdır.  Ayni bir ödeme söz konusu değildir, değerli kağıtla da ödeme yapılamaz. İşverenin işçiye karşı ikinci büyük sorumluluğu kullanacağı araç, gereç ve malzeme ve donanımı temin etme borcudur. Ayrıca söz konusu alet ve malzemenin bakım ve onarımından da işveren sorumludur. İşçinin sağlığını korumak da işverenin önemli bir sorumluluğudur, ayrıca işveren çalışanın iş güvenliğini de sağlamakla yükümlüdür. İşverenin işçiye karşı diğer bir sorumluluğu da iş yeri sınırlarında her çalışana eşit davranma zorunluluğudur. Söz konusu bu eşitlik özellikle cezalandırma ya da ödüllendirme sırasında geçerli olmalıdır. Ödül ya da ceza söz konusu ise bu, iş akdine uygun olmalıdır. İşverenin çalışanına karşı sorumluklarından bir diğeri de “doğum izni borcu” dur. Kanuna göre çalışan hamile kadının toplam16 hafta doğum izni vardır. Bu iznin 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası doğumdan sonra işçiye kullandırılmalıdır. Çoğul gebeliklerde bu süreye 2 hafta daha eklenir. Ancak kadın çalışanın istemesi durumunda doktor raporu ile doğumdan 3 hafta önceye kadar çalışma, kalan iznini de doğumdan sonra kullanma hakkı da vardır.

İşverenin işçiye karşı olan bu sorumluluklarının yanında işçinin de işverenine karşı sorumlulukları vardır. İşçinin yerine getirmesi gereken ilk sorumluluğu çalışma borcudur. İşçi sözleşmesine uygun olarak görevlerini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu görevlerini başkasına yatırması veya devretmesi söz konusu değildir. İşçinin sözleşmesinde çalışacağı alan net değilse işverenin takdir edeceği işleri yerine getirmek zorunluluğu vardır. İşçinin çalıştığı kurumun gizlilik isteyen bilgilerini çalıştığı süre boyunca kimse ile paylaşmaması sadakat borcudur. Öte yandan her çalışan işyeri kurallarına uymakla yükümlüdür. Bu kurallar iş yeri kuralları ve ahlak kurallarıdır.

İŞ HUKUKU DAVALARI :

İş hukuku davaları Türkiye’de en çok açılan davalar listesinde ilk sırada yer almaktadır. İş hukuku davaları genel olarak işçi alacakları ve haksız işten çıkarmalar konusunda yoğunlaşmıştır. Kıdem ya da ihbar tazminatı için açılan davaların yanı sıra alınamayan ücretler ile fazla çalışma ve yıllık izin ücretleri için de davalar açılmaktadır. İşe iade davaları ile iş kazaları sonunda iş göremezlik davaları ile aynı sebeple açılan tazminat davaları ile hizmet tespiti davaları da sıkça açılan davalar arasında yer almaktadır.

Türkiye’de iş hukuku davaları ortalama 1.5- 2 yıl arasında sonuçlanmaktadır. Sürenin uzunluğu ise hem mevzuattan hem de iş mahkemelerindeki yoğunluktan kaynaklanmaktadır.

Bu kapsamda şu hizmetleri vermekteyiz:

• İşe iade davalarının hazırlanması ve dava sürecinin takibi,
• Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ve sair haklara ilişkin olarak açılacak davaların hazırlanması ve dava sürecinin takibi,
• Hizmet tespit davalarının hazırlanması ve dava sürecinin takibi,
• Haklı fesih ve sonrasındaki dava süreçlerinin takibi,
• İş Hukuku’nda işçi-işveren ilişkisinden kaynaklanan ihtilaflar kapsamında, şirketlerin insan kaynakları biriminin oluşturulmasının sağlanması ve sorunsuz olarak işleyişinde yasal çerçeve içinde iş hukuku danışmanlığı hizmeti verilmesi,
• İşçi-işveren arasındaki hizmet ilişkisi kapsamında, iş sözleşmelerinin hazırlanması ve müzakere edilmesinde hukuki destek sağlanması,
• İş Kanunu maddeleri ve iş hukuku mevzuatında yapılan değişiklikler kapsamında, iş sözleşmelerinin hızla yenilenmesi, tüm mevzuat uyumsuzluklarını ortadan kaldırılması,
• İşçi-İşveren ilişkisi bağlamında, gizlilik ve rekabet yasağı sözleşmesi ve şartlarının hazırlanması,
• İşçi-İşveren ilişkisi kapsamında, tarafların kanuni yükümlülüklerini yerine getirmelerine yönelik ihtarnamelerin ve gerektiğinde fesih ihtarnamelerinin hazırlanması ve buna ilişkin sürecin takibinin yapılması,
• İş hukuku dava dilekçelerinin hazırlanması